Oorsprong

De familie Colenbrander of Kolenbrander komt oorspronkelijk uit Varsseveld gelegen in de Gelderse Achterhoek. De eerst bekende voorvader is N. Reijmans off Colenbrander die de boerderij Reijmansstede bij Varsseveld bewoonde. Hij en de eerste generaties nakomelingen hadden naast de boerderij als nevenberoep het branden van houtskool, dat toentertijd werd gebruikt in de ijzerindustrie, vandaar de naam. Vermoedelijk is Wander Colenbrander (1671-1747), die op de boerderij \'De Keurhorst\' woonde, de laatste geweest die dit nevenberoep nog uitoefende.

In verschillende stambomen en familie overleveringen wordt vermeld dat de familie afkomstig is uit Duitsland en in 1618-1648 tijdens de Dertigjarige oorlog om geloofsredenen is gevlucht naar Nederland. Hiervoor is echter geen enkel bewijs gevonden, integendeel, uit de Varsseveldse kerkarchieven en belastingregisters blijkt onomstotelijk dat de familie al ruim voor die tijd in Varsseveld aanwezig was.

De verschillende namen

De verschillen in schrijfwijze zijn voor 1811/12 ontstaan bij de kerkelijke registratie van doop, huwelijk en overlijden. Het was niet ongebruikelijk om te worden geboren als Colenbrander, te trouwen als Kolenbrander en te worden begraven als Colenbrander, of vice versa. Bij de aangifte van kinderen kon het dan beide kanten op. Bij de invoering in 1811 van de Burgerlijke Stand werden bij nieuwe gebeurtenissen de oorspronkelijke documenten geraadpleegd. Het duurde echter nog een hele generatie voor de schrijfwijze van de naam consequent werd doorgevoerd. Daarnaast is, door een ambtelijke vergissing, ook nog de naam Koolenbrander ontstaan. Zodoende kunnen binnen één familie diverse schrijfwijzen voorkomen. In deze genealogie is de naam in het doopregister en vanaf 1811 op de geboorteakte leidend.
We kunnen rustig aannemen dat alle Colenbranders, waar ook ter wereld, tot dezelfde familie behoren. Ook de Kolenbranders behoren vrijwel allemaal tot de familie, met uitzondering van een kleine familie afkomstig uit Borne. Deze familie, die oorspronkelijk de naam Olde Wierik droeg, heeft de naam Kolenbrander in 1826 aangenomen. Uiteraard maken zij geen deel uit van deze stamboom.

Geschiedenis

De familie breidde zich enorm uit en nam een vooraanstaande plaats in de regio in. In bijna elke plaats in de Achterhoek is wel een tak van de Colenbranders of Kolenbranders aanwezig of aanwezig geweest. De familie valt grofweg in drie ‘delen’ uiteen. Een groot deel is gewoon in de Achterhoek gebleven en hebben tot op de dag van vandaag geboerd op diverse boerderijen. Veel van deze boerderijen hebben eeuwenoude namen en waar dit bekend is worden zij ook vermeld. Een tak is al in de 17e eeuw terechtgekomen in Zutphen en is daar gaan behoren tot de notabelen van die stad. Ofschoon het zeker is dat zij er bijhoren is het helaas nog niet gelukt deze tak bij de grote stamboom te voegen. Ook emigreerde een deel naar het toenmalige Nederlandsch Oost-Indië, Zuid-Afrika en Australië.
Daarnaast zijn er een flink aantal geëmigreerd naar de Verenigde Staten en Canada. De eerste golf kwam rond 1840 op gang, veroorzaakt door de Afscheiding van 1834 waardoor de Gereformeerde Kerk ontstond. Aangezien een flink aantal families Colenbrander/Kolenbrander zich bij deze afscheiding hadden aangesloten zijn zij om geloofsredenen Nederland ontvlucht. De tweede golf was omstreeks 1870 en werd veroorzaakt door de barre economische omstandigheden in Nederland en de rest van Europa. Ook binnen Nederland hebben in de loop der eeuwen een flink aantal hun geboortegrond in de Achterhoek verlaten om een beter bestaan op te bouwen. In heel Nederland vinden we nu afstammelingen van de Colenbranders uit Varsseveld.

Onderzoek

De huidige stamboom is tot stand gekomen door onderzoek in de diverse archieven en natuurlijk het internet. Het onderzoek gaat nog steeds door en is eigenlijk een doorlopend project. Een extra probleem bij de oude gegevens wordt veroorzaakt doordat de kerk in Varsseveld in 1723 is afgebrand waarbij veel informatie is verloren gegaan. Uiteindelijk zijn wij er toe overgegaan de stamboom uit te breiden met aanverwante families. Het begrip ‘familie’ had in vroegere eeuwen een veel ruimere betekenis dan vandaag, met name de aangetrouwde kant. Door deze uitbreiding van de stamboom kunnen onderlinge familiebanden makkelijker worden vastgesteld, hetgeen het onderzoek van de Colenbrander/Kolenbrander familie vergemakkelijkt.
Een goed voorbeeld hiervan is het benoemen van voogden over minderjarige kinderen. Deze voogden werden benoemd uit de familie en hierdoor kan dus worden vastgesteld tot welke tak een kind behoort.
Een gevolg hiervan is wel dat de stamboom nu de gegevens bevat van een groot aantal families uit de Achterhoek. Voor diegenen die hierin zijn geïnteresseerd hopelijk een bron voor veel plezier.

Wij hebben nog incomplete gegevens over tientallen families en honderden personen die uiteindelijk ook nog hun plaats in de stamboom moeten krijgen. Ook van de families die in de loop van de laatste anderhalve eeuw zijn geëmigreerd ontbreken nog veel gegevens. Gelukkig hebben veel familieleden gereageerd op onze verzoeken om inlichtingen en op deze website. Wij zijn hen daar heel dankbaar voor. Heeft u nog suggesties, aanvullingen of correcties geef het dan aan ons door. Alle informatie is van harte welkom. Ook zijn wij geïnteresseerd  in verhalen, geschiedenissen, foto\'s, e.d. voor ons digitale familiearchief. Dit archief bestaat momenteel uit bijna 10.000 documenten.